
• Ռուս մեծ բանաստեղծ Ա․ Պուշկինը 1829 թ․ ամռանը այցելել է Գյումրի։ Պուշկինի այցելության հիշատակին նվիրված հուշակոթող է կառուցվել ԽՍՀՄ տարիներին։
«Շիրակում առաջանում էի բերրի արտերի և ծաղկափթիթ մարգագետինների միջով․․․ Ես հիանում էի այս սքանչելի հողով, որի բերրիությունը արևելքում lլեգենդ էր դարձել։ Բայց ես ուզում էի նույն օրն անպատճառ հասնել Գյումրի․․․»․ Ա․ Ս․ Պուշկին։

• Գյումրու պատմական կենտրոնը զարդարող և քաղաքի բրենդներից մեկը դարձած քարե սալիկները շարվել են փողոցներում 1940-ականներին` գերմանացի ռազմագերիների ձեռքով։

• Հայաստանի գործող ամենահին վարսավիրանոցը գտնվում է Գյումրիում՝ կառուցված 1941 թ․։ Վարսավիրանոցն այժմ էլ գրեթե նույնությամբ պահպանված է։


• Տարածաշրջանում գործող ամենահին գարեջրի գործարաններից մեկը գտնվում է Գյումրիում: 1898 թ. այն հիմնադրել է ալեքսանդրապոլցի մեծահարուստ Համազասպ Ծաղիկյանցը։

• 1866 թ․ աշխարհահռչակ ճանապարհորդ, միստիկ-փիլիսոփա Գեորգի Գյուրջիևը ծնվել է Ալեքսանդրապոլում: Գյուրջիևագիտական ինստիտուտներ կան բազմաթիվ երկրներում:

Գյումրու պատմությանն ավելի մանրամասնորեն ծանոթանալու համար կարող եք մտնել այս հղումով։
Նյութի աղբյուրը